Musselweg 100

Op 5 september 1849 kopen Wilhelm Deiman en Maria Gezina Plagge van de Horsten het beklemrecht van twee stukken veen- en heidegrond, “gelegen op de Kijl nabij Musselhuizen”. De koopsom, voor elk van deze percelen ƒ5,-, wordt contant afgerekend. Verkoper is Jan Harms Migchels uit Onstwedde. De jaarlijkse vaste pacht is vastgesteld op ƒ18,- per perceel Ze mogen op elk perceel “één huis of hut” bouwen (bron RHC GrA 2207-60528-22+23) . In 1851 wordt het stuk grond. als bouwland opgetekend. Een huis staat er nog niet. In de oude kadasterkaarten zien we voor het eerst in 1858 een huis op het perceel; 150 jaar later zou het nog steeds in bezit van de familie zijn! De woning zal indertijd niet meer zijn geweest dan een in de grond uitgegraven hol met wanden van turf en afgedekt met plaggen. Het omvallen van een brandende olielamp of een ontsnapte vonk bij het koken is voldoende om het spul in de hens zetten. Het ging dan ook regelmatig mis. Zo ook bij de familie Deiman. In 1870 raakt het “huís” in brand en de twintigjarige dochter Maria Helena en het twaalfjarige dienstmeisje Maria Gesina Buurman komen om in de vlammen! Hoe triest. Zoon Jan Harm “boert” na zijn huwelijk verder op de Horsten. Samen met zijn tweede vrouw verdwijnen ze later “van de radar”; overlijdensdatums van hen zijn in Nederland onvindbaar en het is aannemelijk dat ze na 1904 zijn vertrokken naar Duitsland, waar meerdere kinderen van hen wonen. Een later bezoek aan de archieven in Duitsland moet daarover helderheid verschaffen. In een akte van 31 augustus 1878, opgemaakt na het overlijden van Abel Harms Migchels, de eigenaar van de grond, zien we dat de familie Deiman ƒ310,- huurachterstand heeft. Niet mis; een achterstand van meer dan acht jaar (Bron RHC GrA 2207-6301-85) . De familie Migchels hoefde blijkbaar niet het onderste uit de kan, want het was gebruikelijk dat na twee of drie jaar betalingsachterstand het beklemrecht terugvalt aan de grond-eigenaar met verbeurdverklaring van de woning als genoegdoening voor de achterstallige pacht. Na het overlijden van vader Wilhelm blijft Jan Hendrik, die inmiddels getrouwd is, de boerderij bestieren. Er wordt geïnvesteerd, want op 15 mei 1880 leent Jan Hendrik, samen met zijn moeder, het forse bedrag van ƒ1150,- (bron RHC GrA T120-7-132) . Het is een roerige periode, want kort daarna overlijdt Jan Hendriks vrouw, Maria. Er is geen testament opgemaakt en dus wordt er een boedellijst opgemaakt. Het was er voor om t.z.t. elk kind zijn aandeel te geven in het bezit van dat moment. Dat de lijst voor dat doel nooit zou worden gebruikt, kon niemand bevroeden: de beide nog levende kinderen bereiken nooit de volwassen leeftijd! In de akte lezen we over een “boerenhuis”; geen plaggenhut meer dus! De lijst geeft ons ook een inkijk in het boerenleven van die tijd: huisraad: ca. ƒ50, kleren: ca.ƒ45, goud en zilver: ƒ18, boerengereedschappen ca.ƒ60, vee (paard, 3 koeien, 2 varkens, 2 schapen, 10 kippen) ƒ210 en oogst- producten ƒ200. Ook waren er nog onbetaalde rekeningen. Onder andere van dokter Smith uit Onstwedde: ƒ70,-. Een ferm bedrag; met de verkoop van het paard zou Jan Hendrik net die rekening kunnen betalen!!! En dan kon er ook nog een rekening worden verwacht van dokter Hakkeling van Stadskanaal.... (bron RHC GrA T120-9-20) . Ook na het overlijden van Jan Hendriks tweede vrouw is zo’n boedelbeschrijving gemaakt. De onroerende goederen, een huis en landerijen, hebben een waarde van ƒ6000,-. De andere bezittingen, waaronder een paard, acht koeien en vijf varkens, hebben een waarde van ƒ1800. Maar er zijn natuurlijk ook schulden. Nu zijn er wel erfopvolgers: op 17 juni 1914 wordt de boedel verdeeld. De twee broers, Willem Johannes en Geert kopen hun vader en hun zus uit en nemen samen de boedel over (bron RHC GrA 120-72-5548) . Om de afkoopsom te kunnen betalen lenen de broers op 30 juli 1915 ƒ3000 van hun vader, met hun bezittingen als onderpand (bron RHC GrA 120-75-5940) . Op 22 september 1917 kopen Willem Johannes en Geert Deiman het huis van de buurman: Musselweg 100a (bron RHC GrA 120-83-376). Het huis is gekocht omdat Geert trouwplannen heeft. Op 30 april 1918, vlak voor het huwelijk van Geert, gaan de broers naar notaris Engwirda te Stadskanaal. Tot dat moment hadden ze alle bezittingen gemeenschappelijk en het huwelijk van Geert maakt dat daar nu een eind aan moet komen. Geert krijgt het pas gekochte naastgelegen huis. Ook de landbouwgronden worden verdeeld. Bij het passeren van de akte is de eigenaar van de grond aanwezig: Harmke Migchels. De broers Deiman komen met haar een nieuwe jaarlijkse pachtsom overeen: ƒ28,- voor het bezit van Willem en ƒ8,- voor het bezit van Geert (bron RHC GrA T120-87-168) . Willem en Anna, zijn bruidje, trekken in bij pa Jan Hendrik Deiman: Een lang huwelijksgeluk hebben Willem en Anna niet gekend. De Spaanse Griep waart rond door Europa en maakt ook in Mussel zijn slachtoffers. Willem komt te overlijden, amper vier jaar na hun huwelijk en Anna blijft achter met de kinderen en met schoonvader. Een week later overlijdt buurvrouw en schoonzus Maria, de vrouw van zwager Geert. Beide zijn nu zonder partner en op 19 november 1921 trouwen ze met elkaar. Geert trekt bij Anna in en komt zo weer terug op het vertrouwde ouderlijke “stee”. Op 24 december 1957 zitten de erfgenamen van Anna Webers en Maria Tecla Muller om tafel om het gemeenschappelijk bezit te scheiden. Het huis op Musselweg 100 met landerijen wordt gemeenschappelijk eigendom van Geert Deiman en zijn twee dochters uit zijn huwelijk met Anna Webers. De anderen worden door Geert uitgekocht. Wordt vervolgd….. Musselweg 98 Musselweg 100a Musselweg 71 t/m 115

Situatie 1909; Musselweg 98 (perceel 693), Musselweg 100 (perceel 1356), Musselweg 100a (perceel 1355) en Musselweg 100b (perceel 1155) bron; RHC GrA kadasterviewer

Situatie begin 1900; de blauwe balk is het kanaal langs de huidige Bovensteveenweg. Er staan heel wat huisjes in het veld links, langs de Musselweg. Sommige ervan zijn verdwenen.

Situatie 1858; tot dusver de oudst gevonden tekening van een gebouw op Musselweg 100 (bron; RHC GrA kadasterviewer)

artikel uit “Het Nieuws van de Dag” van 28 april 1870

Situatie 1852; van een andere kadastrale kaart weten we dat er dan nog geen huis gebouwd is bron; RHC GrA kadasterviewer