Mussel, zijn vroegere inwoners, hun leven & hun huizen
versie april 2019
klik op de foto’s voor een grotere afbeelding
Zandtangerweg 41
Zandtangerweg 41 is een afsplitsing van het perceel van Jacob Aikes Rouw van Zandtangerweg 43 . Op 1 mei 1869 verkoopt Rouw zijn grond en zijn onderkomen aan Jan Boelken Bakker (burgemeester van Gasselternijveen en “negotiant”) en molenaar Jacob Kort uit Musselkanaal. De nieuwe eigenaars hebben een plan met de koop. Ze willen naast het huis een molen plaatsen. Op 15 juli 1869, al snel na de koop dus, krijgt Jacob Kort vergunning van de provincie om er een “standaard windkoornmolen op te rigten” ( bron: GA Stadskanaal, ingekomen stukken 1869) . De molen is afkomstig uit Eerste Exloërmond. Jacob bezit al een molen in Musselkanaal. Zijn broer Jan wordt molenaar op de molen in Mussel. Wie de vorige eigenaar is van de molen weten we nog niet. We gaan het nog uitzoeken in het rijksarchief van Drenthe. Na de oprichting in Mussel waait de molen tijdens een hevige storm omver; dat was in december 1869. De molen wordt hersteld en weer opgebouwd (bron: www.molendatabase.org) . Jan Kort woont op Zandtangerweg 43. Als dat huis begin 1880 door brand wordt verwoest, bouwt hij een nieuwe woning bij de molen op het adres dat we nu als Zandtangerweg 41 kennen. Op 14 mei 1884 verhuist Jan Kort naar Ter Apelkanaal. De vrijgezelle molenaar Jan Mulder uit Smilde zorgt er voor dat de molensteen het graan blijft vermalen. Op dezelfde dag dat Kort vertrekt neemt Mulder zijn intrek in het huis bij de molen. Hij huurt de molen van het “consortium” Bakker & Kort. De zaken gaan goed, want Mulder kan het zich veroorloven een meid in dienst te nemen: Wobbina Lampe. Het zou best kunnen dat ze samen voordien al een relatie hebben, want nog geen drie maand later trouwen ze met elkaar. Na het overlijden van Jan Boelken Bakker (†1889) en Jacob Kort (†1896) komt de molen in bezit van hun zoons, Harmannus Bakker en Jan Kort (jr.). Harmannus Bakker is maar kort de compagnon van Jan Kort jr. Hij overlijdt in Gasselternijveen op 9 mei 1889, enkele maanden na zijn vader. Tien jaar later, op 6 juli 1898 , is er een zgn. provisionele veiling en delen de erfgenamen van Harmannus Bakker en Jan Kort, het perceel in drie gelijke stukken. In de provisionele veiling biedt Jan Kort ƒ1000,- voor molen en woonhuis (bron RHC GrA 119-101-3104) . Jan wordt niet de eigenaar want op de uiteindelijk veiling op 28 juli 1898 wordt ƒ2100 geboden voor de molen en ƒ590 voor de andere beide percelen gezamenlijk (bron RHC GrA 119-101-3121) . Jan Bruines Wubs is de nieuwe eigenaar. Wubs moet nog even geduld hebben; molen en woonhuis zijn nog tot 1 mei 1899 verhuurd aan Mulder. Voor Jan Mulder wel sneu, want waarschijnlijk had hij er op gerekend dat hij permanent in Mussel molenaar zou zijn. Hij had er enkele percelen landbouwgrond in eigendom; hij heeft ze verkocht toen duidelijk werd dat de molen werd overgenomen (bron RHC GrA 122-234-20 en 122-238-15) . In die tijd is het maar lastig om met je hele hebben en houden te verhuizen. Omdat een zak geld makkelijker mee te nemen is dan huisraad en vee houdt Mulder op 27 februari 1899 een openbare verkoop van roerende zaken. Allerlei huishoudelijke spullen , maar ook boeren-spullen (4 koeien, 4 schapen, 1 paard, 1 varken) worden ingebracht; opbrengst een kleine ƒ900 (bron RHC GrA 122-234-44). Mulder verhuist naar Smilde en wordt daar molenaar; later bemant hij de molen in Gieterveen. Jan Bruines Wubs heeft de molen niet zelf draaiende gehouden; dat heeft hij overgelaten aan zijn zoon Heijes Wubs, die ook het woonhuis bewoonde. Zelf was Jan molenaar in Onstwedde. De molen is Jan Bruines Wubs maar kort tot nut geweest; op 24 januari 1900 komt hij te overlijden. Al Op 23 februari 1900 wordt de “windkorenmolen” met huis en erf te koop gezet. Meeme Folkers van Musselweg 86 is voor ƒ2850 de nieuwe eigenaar (bron: RHC GrA 122-236-35) . Onduidelijk nog, hoe dit verder gaat; op 22 december woont Heije nog gewoon in Mussel als hij een lening van ƒ700,- aan twee kinderen van zijn overleden zus verstrekt (bron RHC GrA 122-236-252) . In bovenstaand schema van zijn gezin zien we dat dochter Grietje op 17 februari 1906 ook in Mussel wordt geboren. Ergens tussen die datum en 19 januari 1908 verhuist hij met zijn gezin naar Onstwedde. We weten nog niet of hij tot zolang het huis bij de molen bewoonde. Terug naar Meeme Folkers. Hij is nooit de molenaar geweest. Ook na de koop liet Meeme zich bij alle contacten met de overheid registreren als landbouwer. Zoon Albert daarentegen was vanaf de koop, in alle documenten steeds terug te vinden als molenaar. Op 12 december 1939 , bijna twee jaar na het overlijden van Meeme, verdelen zijn erfgenamen zijn bezittingen. Zoon Albert wordt nu officieel eigenaar van de molen, het huis en de bijbehorende gronden. Het vertegenwoordigd een waarde van ƒ4250 (bron RHC GrA T2207-6972-94) . Albert investeert in het bedrijf. In de beginjaren van WOII wordt een elektrische maal-installatie aangeschaft. De molen is niet meer nodig en wordt verkocht aan de gemeente Haren. Maar dan, in 1946 slaat het noodlot toe! Albert valt in de trechter en wordt gegrepen door de draaiende onderdelen in de molen. Met spoed gaat hij naar het ziekenhuis in Emmen waar zijn beide benen worden geamputeerd. Twaalf dagen na het ongeval bezwijkt hij aan zijn verwondingen in het ziekenhuis in Emmen. De molen en het woonhuis blijven eigendom van zijn vrouw, Janna Strockmeijer. Haar zoon Meeme houdt de molen draaiende (bron RHC GrA T2207-6988- 90) . Wordt vervolgd…… Zandtangerweg 35 Zandtangerweg 48 Zandtangerweg 1 t/m 61
de lijst met spullen die zijn verkocht op 2 oktober 1877
Er is ooit, in 1886, een heuse schoolplaat gemaakt van Mussel! De molen is zeer herkenbaar. Het woonhuis links van de molen zou Zandtangerweg 43 kunnen zijn. Het meest linkse gebouw is dan Zandtangerweg 54. In die tijd waren het de enige gebouwen aan de Zandtangerweg. We weten ook waar de tekening is gemaakt. Er was maar één stukje van de Mussel A dat ongeveer evenwijdig aan de Zandtangerweg loopt. Het ligt in het verlengde van de ”Watermolen” in het nieuwe uitbreidingsplan van Mussel.
situatie 1928 (bron RHC GrA 999-5278, Noorden in woord en beeld, 8 nov.1928)
In de loop der jaren zijn er tientallen foto’s genomen van de molen. Deze is genomen kort voor de afbraak van de molen. Goed zichtbaar is dat de Zandtangerweg nog een zandweg is.
Foto uit “het Noorden in woord en beeld” (bron RHC GrA 999-5279, 1929)
foto uit Maandblad “Groningen” maart 1930
Nieuws van de dag 15 sept.1885
“op de kop getikt” op een verzamelaarsmarkt in Houten
Home Home Home
Dorp Dorp Dorp
Contact Contact Contact