Mussel, zijn vroegere inwoners, hun leven & hun huizen

We hebben de eerste koopakte van het beklemrecht van het perceel ter hoogte van Musselweg 15b gevonden. Op 30 januari 1849 verkoopt grondeigenaar Harm Jarkes Karsken uit Onstwedde voor ƒ4,- dit recht aan Albert Hiebers uit Exloo. De jaarlijkse pacht wordt vastgesteld op ƒ20,-. De hoogte van het pachtrecht is onveranderlijk, eeuwigdurend en overerfbaar. (bron RHC GrA T2207-6046-8) . Bij het passeren van de akte staat er al een klein huisje en de familie Hiebers zal daar op dat moment hebben gewoond. We komen Albert in de Drentse registers tegen als Albert Heebers. Drie jaar later komt Albert zijn vrouw, Aaltje Eggens, te overlijden. Albert heeft nu de zorg voor twee kleine kinderen. Gelukkig, kort nadien, op 15 februari 1853, trekt het pas getrouwde stel Engel Jacobs Klein en Gepke Geerts Smit uit Nieuw Buinen bij hem in; er is weer een vrouw in huis die voor zijn kinderen kan zorgen! Toch wil Hiebers anders. Hij vertrekt al gauw met zijn kinderen naar Buinerveen en verkoopt het beklemrecht op 25 april 1853 aan Klein voor ƒ100,-. Het is boter bij de vis; de koopsom wordt ter plekke contant afgerekend (bron RHC GrA T2207-6077-36) . Hiebers maakt dus een goede slag. Toch komt de waardevermeerdering niet door het verder ontginnen van het stuk heideland. In 1849 ging het om 39 roe hooiland en 96 roe heide; dezelfde oppervlaktes als in 1853. Hiebers heeft dus niets aan de ontginning van zijn heideveld gedaan. Hier de genealogische gegevens van de familie Klein. Een kleine 50 jaar later, op 7 juli 1902 , zitten de erfgenamen van Engel Jacobs Klein en Gepke Geerts Smit, samen met notaris Vroom in de gelagkamer van Jan Scheper op Musselweg 41. De ouders leven niet meer en de bezittingen dienen gescheiden te worden. Zoon Jakob koopt voor ƒ300 het huis, inclusief de overige goederen. Jakob wordt in de akte steevast Jakob Hendriks Klein genoemd. Jakob (Engels) Klein, noch zijn zwagers hadden waarschijnlijk het lef om de weledelgeleerde meneer de notaris op zijn fout te wijzen (bron RHC GrA T119-111-4877) . Bij het beschrijven van de koopakte, verzamelt Jakob voldoende moed en wordt de toevoeging Hendrik weggestreept (bron RHC GrA T119-111-4889) . Jakob is bij zijn huwelijk met Grietje Hulsker ingetrouwd bij zijn ouders (bron: bevolkingsregisters) . Luttele jaren nadat Jakob het ouderlijk huis heeft overgenomen wil hij het al weer kwijt. Hij besluit om het huis bij opbod te verkopen. Op 7 februari 1905 is de veiling. Albert Toren is met een bod van ƒ1300 de hoogste bieder, en dus de nieuwe eigenaar (bron RHC GrA T119-119-6304) . Albert heeft hier nooit gewoond, maar het huis steeds verhuurt. Op basis van o.a. het (feilbare) Bevolkingsregister komen we tot een lange rij van huurders: We zien als eerste het gezin van Johannes Sulman en Harmke van der Heide: Zij gaan verhuizen naar Nieuwe Pekela op 22 februari 1910. Op 11 juni 1910 komen Albert Boelen en Trientje Meijer wonen. Ze verhuizen in 1916 en worden opgevolgd door Heiko Diepenbroek en Derkien Dost. In 1917 komen Jan Hendrik Nieman en Theodora Benus hier wonen. Een jaar later volgen Elzo Folkers en Johanna Ham: Daarna hebben Elze Folkers en Hinderktje Prins hier nog kort gewoond: Op 9 april 1952 vinden we een volgende akte. Albert Toren overlijdt op 10 januari van datzelfde jaar en zijn erfgenamen besluiten de bezittingen te veilen. Ook het huis op Musselweg 15b komt dus onder de hamer. Sievert Toren, de zoon van Albert, is met ƒ4450 de hoogste bieder (bron RHC GrA OZ4-1055-065) . Het huis is op dat moment verhuurt aan de familie Luikens. Uit een andere akte weten we dat Sievert in 1958 op deze plek woont (bron RHC GrA OZ4-1133-073- WST . Wordt vervolgd. Musselweg 15a Musselweg 15c Musselweg 1 t.m.39

versie juli 2019

klik op de afbeeldingen en schema’s voor een vergroting

kadastertekening uit 1944; perceel 2320 is Musselweg 15b (bron RHC GrA, kadasterviewer)

Een brief van de Officier van Justitie te Winschoten aan de gemeente Onstwedde, d.d. 04-08- 1852. In die tijd was er nog geen postbezorging. Berichten van de overheid aan zijn burgers verliepen via de gemeente. De veldwachter wist waar de mensen woonden en bracht hun persoonlijk bericht. Vaak mondeling, omdat de meeste mensen niet kunnen lezen. De transcriptie van de brief: Ik had aan Albert Heebers, wonende te Mussel, uitstel verleend tot het ondergaan Zijner subordinate ( = vervangende) gevangenisstraf tot aan ultimo juli ll. (=laatste dag van juli) en daar hij op dinsdag en tot heden niet is gecompareerd (=verschenen) , Zoo verzoek ik U eg (=edelgeleerde) hem namens mij te doen aanzeggen, dat hij zich aanstaande maandag- morgen om twaalf uren bij mij aan het parket toe hebben te vervoegen, bij gebreke waarvan ik hem zeker gevankelijk naar derwaarts zal doen opbrengen” (bron gemeentearchief Onstwedde, ingekomen stukken 1852) . Wat Heebers precies op zijn kerfstok heeft? Zoeken we nog op.

Grietje Klein-Hulsker met dochter Willemtje (collectie Ina Lenting- Blok, Sellingen)

Berend Luikens en Harmke Moorlag (collectie fam.Luikens, Musselkanaal)

Hindrik, Wendelke, Willemtje en Alke Luikens (collectie fam.B.Luikens, Musselkanaal)